Zwalczanie gruźlicy bydła

Zwalczanie gruźlicy bydła.

Dz.U.2004.258.2585 z dnia 2004.12.06

Status: Akt obowiązujący

Wersja od: 6 grudnia 2004 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

z dnia 23 listopada 2004 r.

w sprawie zwalczania gruźlicy bydła

Na podstawie art. 61 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625) zarządza się, co następuje:

§  1.

Rozporządzenie określa szczegółowy sposób i tryb zwalczania gruźlicy bydła, w tym:

  1)  sposób i tryb postępowania przy:

a)  podejrzeniu gruźlicy bydła,

b)  stwierdzaniu gruźlicy bydła,

c)  wygaszaniu ogniska gruźlicy bydła;

  2)  rodzaje prób oraz sposób ich pobierania i wysyłania do badań diagnostycznych;

  3)  środki stosowane przy zwalczaniu gruźlicy bydła;

  4)  procedury oczyszczania i odkażania;

  5)  warunki i sposób ponownego umieszczania zwierząt w gospodarstwach;

  6)  wymagania niezbędne do uznania terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub regionu położonego na tym terytorium za urzędowo wolne od gruźlicy bydła oraz szczegółowy tryb tego uznawania.

§  2.

1. Powiatowy lekarz weterynarii po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia gruźlicy bydła podejmuje niezwłocznie czynności mające na celu wykrycie lub wykluczenie tej choroby.

2. Czynności, o których mowa w ust. 1, obejmują:

  1)  dochodzenie epizootyczne;

  2)  badanie kliniczne albo badanie poubojowe bydła oraz, jeżeli to konieczne, sekcję zwłok.

3. Powiatowy lekarz weterynarii, jeżeli to konieczne, wykonuje test diagnostyczny w kierunku gruźlicy bydła albo pobiera próby do badań diagnostycznych, zabezpiecza je, znakuje i przesyła do laboratorium w celu przeprowadzenia tych badań.

4. Powiatowy lekarz weterynarii do czasu uzyskania wyników testów diagnostycznych w kierunku gruźlicy bydła lub badań diagnostycznych obejmuje stado nadzorem, w ramach którego:

  1)  zakazuje przemieszczania bydła do stada oraz ze stada, z wyłączeniem przemieszczania dokonywanego w celu przeprowadzenia natychmiastowego uboju;

  2)  nakazuje odosobnienie w stadzie sztuk bydła podejrzanych o zakażenie lub chorobę;

  3)  podejmuje inne niezbędne czynności zmierzające do zapobieżenia rozprzestrzenianiu się gruźlicy bydła.

§  3.

Powiatowy lekarz weterynarii wykonuje czynności, o których mowa w § 2, również po otrzymaniu informacji od państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, że osoba, u której stwierdzono gruźlicę, miała kontakt ze zwierzętami.

§  4.

1. Powiatowy lekarz weterynarii na podstawie dochodzenia epizootycznego oraz przeprowadzonych badań potwierdza podejrzenie lub stwierdza wystąpienie gruźlicy bydła albo ją wyklucza.

2. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku potwierdzenia podejrzenia gruźlicy bydła powiadamia:

  1)  państwowego powiatowego inspektora sanitarnego - o tym podejrzeniu;

  2)  podmiot skupujący mleko - o zawieszeniu statusu stada wolnego od gruźlicy bydła.

§  5.

1. Powiatowy lekarz weterynarii stwierdza gruźlicę bydła i wyznacza ognisko tej choroby, jeżeli przeprowadzono czynności, o których mowa w § 2 ust. 2, a także wykonano:

  1)  testy diagnostyczne w kierunku gruźlicy bydła i badania diagnostyczne albo

  2)  badania diagnostyczne.

2. Rodzaje prób pobieranych do badań diagnostycznych oraz sposób ich pobierania są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

3. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku stwierdzenia gruźlicy bydła podejmuje czynności w celu zapobieżenia dalszemu szerzeniu się tej choroby, w szczególności:

  1)  zakazuje:

a)  przemieszczania bydła do stada oraz z tego stada, z wyłączeniem przemieszczania dokonywanego w celu przeprowadzenia natychmiastowego uboju,

b)  karmienia mlekiem pochodzącym od zwierząt, u których została stwierdzona gruźlica bydła, chyba że:

mleko zostanie poddane obróbce cieplnej zapewniającej inaktywację prątków gruźlicy,

mlekiem będą karmione wyłącznie zwierzęta pochodzące z tego samego gospodarstwa,

c)  dostarczania mleka pochodzącego od krów, które miały kontakt ze zwierzęciem chorym lub zakażonym, do zakładu przetwórczego w celu przetworzenia, chyba że zostanie ono poddane obróbce cieplnej zapewniającej inaktywację prątków gruźlicy, odbywającej się pod nadzorem właściwego powiatowego lekarza weterynarii;

  2)  nakazuje:

a)  odosobnienie tych sztuk bydła w stadzie, u których została stwierdzona ta choroba, oraz bydła, które miało kontakt ze zwierzęciem chorym lub zakażonym,

b)  wykonanie testów diagnostycznych w kierunku gruźlicy bydła,

c)  oznakowanie i odosobnienie w stadzie bydła, u którego stwierdzono tę chorobę lub które uzyskuje dodatni wynik w teście diagnostycznym w kierunku gruźlicy bydła,

d)  zabicie bydła, o którym mowa w lit. c, nie później niż przed upływem 30 dni od dnia, w którym posiadacz bydła został powiadomiony o wyznaczeniu ogniska tej choroby;

  3)  niezwłocznie powiadamia:

a)  państwowego powiatowego inspektora sanitarnego - o stwierdzeniu gruźlicy bydła,

b)  podmiot skupujący mleko - o cofnięciu statusu stada wolnego od gruźlicy bydła.

4. Powiatowy lekarz weterynarii może przedłużyć termin, o którym mowa w ust. 3 pkt 2 lit. d, o okres nie dłuższy niż trzy miesiące, w przypadku:

  1)  jałówki lub krowy mającej się ocielić przed upływem trzech miesięcy;

  2)  niemożności zabicia, w terminie 30 dni, wszystkich sztuk w stadzie liczącym ponad 20 sztuk bydła, spowodowanej trudnościami technicznymi wyznaczonego w tym celu zakładu.

§  6.

Powiatowy lekarz weterynarii uznaje ognisko gruźlicy bydła za wygasłe, jeżeli:

  1)  wszystkie sztuki bydła, u których stwierdzono gruźlicę bydła, zostały zabite lub padły, a ich zwłoki zostały usunięte w sposób uniemożliwiający szerzenie się tej choroby;

  2)  przeprowadzono oczyszczanie i odkażanie w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia;

  3)  wyniki dwóch kolejnych badań pozostałych sztuk bydła, przeprowadzonych przy zastosowaniu testu tuberkulinizacji porównawczej, potwierdzają niewystępowanie gruźlicy bydła, przy czym:

a)  pierwszy test przeprowadza się nie wcześniej niż po upływie 60 dni,

b)  drugi test przeprowadza się nie wcześniej niż w czwartym i nie później niż w dwunastym miesiącu

- od dnia usunięcia z ogniska gruźlicy bydła ostatniego zwierzęcia, które uzyskało dodatni wynik badania w kierunku gruźlicy bydła.

§  7. Zwierzęta wprowadzone do stada, w którym zostało wygaszone ognisko gruźlicy bydła, powinny pochodzić ze stada bydła urzędowo wolnego od tej choroby, a w przypadku zwierząt powyżej 6. tygodnia życia powinny:

  1)  reagować ujemnie w próbie tuberkulinowej wykonanej w okresie 30 dni przed opuszczeniem gospodarstwa;

  2)  nie mieć kontaktu z innymi zwierzętami parzystokopytnymi o odmiennym statusie zdrowotnym, od czasu opuszczenia gospodarstwa do czasu przybycia do miejsca przeznaczenia.

§  8.

Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub region położony na tym terytorium mogą być uznane za urzędowo wolne od gruźlicy bydła, jeżeli zostały spełnione następujące wymagania:

  1)  odsetek zakażonych gruźlicą stad bydła, określony na podstawie wyników regularnych badań przeprowadzonych przy zastosowaniu testu tuberkulinizacji, nie przekroczył w okresie sześciu kolejnych lat 0,1 % wszystkich stad bydła;

  2)  przynajmniej 99,9 % wszystkich stad bydła zostało uznane za urzędowo wolne od gruźlicy bydła w okresie sześciu kolejnych lat; odsetek ten ustala się na podstawie obliczenia dokonanego na dzień 31 grudnia każdego roku;

  3)  system rejestracji gospodarstw i znakowania bydła umożliwia zidentyfikowanie stada pochodzenia i stada przejściowego dla każdej sztuki bydła;

  4)  wszystkie zwierzęta rzeźne z gatunku bydło pochodzące z danego obszaru są poddawane urzędowemu badaniu poubojowemu;

  5)  są przestrzegane przepisy w sprawie zawieszania i uchylania statusu stada urzędowo wolnego od gruźlicy bydła;

  6)  nie wykonuje się szczepienia bydła przeciwko gruźlicy bydła oraz nie leczy się bydła chorego na tę chorobę;

  7)  wprowadzane na to terytorium bydło, dla celów chowu lub hodowli:

a)  pochodzi wyłącznie z państw lub regionów uznanych za wolne od gruźlicy bydła,

b)  uzyskuje ujemny wynik w indywidualnym teście tuberkulinizacji.

§  9.

1. Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub region położony na tym terytorium zachowują status urzędowo wolnych od gruźlicy bydła, jeżeli:

  1)  są przestrzegane wymagania określone w § 8;

  2)  wprowadzane na to terytorium lub do tego regionu sztuki bydła:

a)  pochodzą wyłącznie ze stad urzędowo wolnych od gruźlicy bydła,

b)  uzyskują ujemny wynik w indywidualnym teście tuberkulinizacji.

2. Jeżeli odsetek stad zakażonych gruźlicą bydła określony na podstawie badań przeprowadzanych w odstępie:

  1)  rocznym nie przekracza, na danym terytorium, w każdym z dwóch kolejnych badań 1 % wszystkich stad bydła - następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane co dwa lata, przy czym samce przeznaczone wyłącznie do opasu, znajdujące się w odosobnionych stadach i pochodzące ze stad urzędowo wolnych od gruźlicy bydła mogą być zwolnione z tych badań;

  2)  dwuletnim nie przekracza, na danym terytorium, w każdym z dwóch kolejnych badań 0,2 % wszystkich stad bydła - następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane w odstępach trzyletnich; wiek zwierząt podlegających badaniom może być podwyższony do 12 lub 24 miesięcy życia;

  3)  trzyletnim nie przekracza, na danym terytorium, w każdym z kolejnych badań 0,1 % wszystkich stad bydła - następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane w odstępach czteroletnich, przy czym:

a)  bydło wprowadzane do stad na tym terytorium powinno uzyskiwać ujemny wynik w indywidualnym teście tuberkulinizacji,

b)  tusze bydła po uboju są badane w kierunku gruźlicy, a wszystkie narządy i tkanki zwierzęce, w których wystąpiły zmiany wskazujące na wystąpienie gruźlicy bydła, są poddawane badaniom diagnostycznym.

§  10.

Główny Lekarz Weterynarii powiadamia Komisję Europejską o spełnianiu wymagań określonych w § 8.

§  11.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

RODZAJE PRÓB ORAZ SPOSÓB ICH POBIERANIA I WYSYŁANIA DO BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH

1. Do badań diagnostycznych pobiera się:

  1)  wycinki chorobowo zmienionych narządów i organów miąższowych, takich jak: płuca, wątroba, śledziona wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi - w przypadku uboju, padnięcia lub zabicia bydła, które wykazywało dodatni wynik w teście tuberkulinowym;

  2)  węzły chłonne: okołogardzielowe, oskrzelowe, śródpiersiowe, nadwymieniowe, kąta żuchwy, krezkowe oraz wnęki wątroby - w przypadku braku zmian chorobowych oraz w przypadku zabicia bydła, które wykazywało dodatni wynik w teście tuberkulinowym.

2. Każdą próbę pobranego materiału pakuje się i transportuje z zachowaniem szczególnych środków ostrożności.

3. Do badań diagnostycznych pobiera się próby tkanek bydła zabitego, poddanego ubojowi lub padłego. Podczas pobierania prób należy zachować szczególne środki ostrożności oraz stosować ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

4. Miejsca, z których są pobierane próby:

  1)  nie powinny być odkażane, ze względu na możliwość inaktywowania czynnika zakaźnego nawet przez nieznaczną ilość produktu biobójczego;

  2)  oczyszcza się lub płucze wodą bez detergentów i produktów biobójczych.

5. Próby pobiera się czystymi, jałowymi narzędziami, najlepiej jednorazowego użytku.

6. Każdą próbę umieszcza się w mocnym, sterylnym, szklanym lub plastikowym pojemniku, zamykanym szczelnym przykryciem zabezpieczającym przed wyciekiem zawartości. Przykrycie okleja się dookoła wodoodporną taśmą samoprzylepną.

7. Powierzchnię zewnętrzną pojemnika po jego zamknięciu odkaża się, a następnie płucze się czystą wodą i osusza.

8. Każdy pojemnik zaopatruje się w etykietę zawierającą opis zwierzęcia i jego numer identyfikacyjny, rodzaj próby, datę i miejsce jej pobrania, imię i nazwisko oraz adres posiadacza zwierzęcia.

9. Miejsce, w którym pobierano materiał zakaźny, po zakończeniu tych czynności oczyszcza się i odkaża, a pozostałe części zwłok bydła usuwa się w sposób uniemożliwiający szerzenie się choroby.

10. Próby zapakowane w sposób określony w ust. 6 umieszcza się w kontenerze, mocnym kartonie lub drewnianym pudełku i transportuje do laboratorium w temperaturze 4 °C. Dopuszcza się transport zamrożonych prób.

11. Do każdej przesyłanej próby dołącza się dokument, w formie pisma przewodniego, w którym podaje się w szczególności:

  1)  imię i nazwisko oraz adres posiadacza zwierzęcia;

  2)  imię i nazwisko oraz adres i numer telefonu powiatowego lekarza weterynarii;

  3)  zakres i kierunek badań diagnostycznych;

  4)  gatunek zwierzęcia;

  5)  datę wystąpienia objawów klinicznych i ich opis;

  6)  opis stwierdzonych zmian sekcyjnych lub pośmiertnych.

12. Na opakowaniu, o którym mowa w ust. 10, umieszcza się następujące napisy ostrzegawcze i informacje: Materiał zakaźny! Nie otwierać podczas transportu! W sytuacjach szczególnych kontaktować się z (podać imię i nazwisko, adres i telefon nadawcy lub wysyłającego powiatowego lekarza weterynarii oraz nazwę i adres laboratorium referencyjnego).

13. Próby przesyła się bezpośrednio do laboratorium, w możliwie najkrótszym terminie. O przewidywanym terminie dostarczenia przesyłki powiadamia się to laboratorium.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

SPOSÓB PRZEPROWADZANIA OCZYSZCZANIA I ODKAŻANIA

I.

Środki ostrożności

1. Osoby wykonujące zabiegi oczyszczania i odkażania powinny:

  1)  być przeszkolone w zakresie obchodzenia się ze środkami używanymi do tych zabiegów, w tym w zakresie przygotowywania ich roztworów;

  2)  być zaopatrzone w ochronne okulary lub maski, kombinezony oraz rękawice i buty gumowe w celu ochrony przed poparzeniem lub zatruciem środkami stosowanymi przy wykonywanych zabiegach.

2. Podczas wykonywania zabiegów oczyszczania i odkażania należy przestrzegać ogólnych przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

II.

Oczyszczanie

1. Oczyszczanie polega na usunięciu zakażonych odchodów zwierzęcych i innych substancji mogących zawierać czynniki chorobotwórcze z pomieszczeń, w których było przetrzymywane bydło, pomieszczeń gospodarczych, magazynowych, wybiegów i otoczenia budynków, a następnie na ich unieszkodliwieniu.

2. Oczyszczanie przeprowadza się przy użyciu:

  1)  środków fizycznych - ręcznych narzędzi, sprzętu mechanicznego lub wody pod ciśnieniem;

  2)  produktów biobójczych, określonych w przepisach o produktach biobójczych.

3. Oczyszczanie przeprowadza się w następującej kolejności:

  1)  wstępnie spryskuje się miejsca, w których było utrzymywane bydło - po usunięciu bydła, jego zwłok lub tuszy - produktem biobójczym o takim stężeniu, jakie jest stosowane podczas mycia i odkażania; produkt ten pozostawia się na powierzchni odkażanej przez okres wskazany przez producenta produktu;

  2)  oczyszcza się sufit, a następnie ściany od góry w kierunku podłogi oraz okna i drzwi w pomieszczeniach, w których było utrzymywane bydło;

  3)  oczyszcza siężłoby, koryta, drabiny i przegrody, a także sprzęt, przedmioty i narzędzia, które były używane przy wykonywaniu czynności związanych z utrzymywaniem bydła, oraz ubrania ochronne i obuwie osób wykonujących te czynności;

  4)  oczyszcza się podłogi oraz ziemię na wybiegach;

  5)  zbiera się zanieczyszczenia stałe oraz nawóz pochodzący od bydła i poddaje się je unieszkodliwieniu;

  6)  spala się w bezpiecznym miejscu na terenie gospodarstwa drewniane przedmioty, w tym żłoby, koryta, przegrody, podłogi oraz inne przedmioty, jeżeli jest niemożliwe ich skuteczne oczyszczenie i odkażenie.

III.

Odkażanie

1. Odkażanie przeprowadza się przy użyciu:

  1)  środków fizycznych, w tym przez spalenie sprzętów drewnianych, opalanie sprzętów metalowych, użycie gorącej wody lub pary wodnej;

  2)  produktów biobójczych, określonych w przepisach o produktach biobójczych;

  3)  środków biologicznych, zawierających bakterie nitryfikacyjne, stosowanych do odkażania obornika i gnojowicy.

2. Odkażanie obornika przeprowadza się w następujący sposób:

  1)  na terenie gospodarstwa, w którym stwierdzono gruźlicę bydła, w pobliżu pomieszczeń inwentarskich, na podłożu utwardzonym, w miarę nieprzepuszczalnym, wyznacza się miejsce na kopiec z obornikiem o szerokości 2 m;

  2)  dno kopca, po wyrównaniu, wykłada się folią, a następnie:

a)  nakłada się na nią warstwę obornika niezakażonego (najlepiej pochodzącego od koniowatych lub bydła),

b)  układa się zakażony obornik w kształt stożka na wysokość nieprzekraczającą 1,5 m od powierzchni gruntu,

c)  przykrywa sięściółką i warstwą ziemi o grubości co najmniej 20 cm,

d)  polewa się produktem biobójczym i pozostawia się co najmniej na 21 dni.

3. Gnojowicę i gnojówkę odkaża się w następujący sposób:

  1)  do zbiornika z gnojówką lub gnojowicą dodaje się produktu biobójczego;

  2)  miesza się produkt biobójczy z gnojówką lub gnojowicą;

  3)  pozostawia się zawartość zbiornika, po uprzednim jego zabezpieczeniu przed dostępem zwierząt, w tym owadów i ptaków, co najmniej na 21 dni.

4. W ognisku gruźlicy bydła, jak również przed każdym wjazdem i wyjazdem, wejściem i wyjściem z gospodarstwa podejrzanego o wystąpienia tej choroby oraz z pomieszczeń, w których jest utrzymywane bydło, wykłada się maty odkażające, które są nasycone produktem biobójczym w taki sposób, aby były wilgotne.

5. Wymiary mat, o których mowa w ust. 4, wynoszą:

  1)  długość powinna być nie mniejsza niż:

a)  obwód największego koła pojazdu wjeżdżającego lub wyjeżdżającego - w przypadku mat wyłożonych przed wjazdami i wyjazdami,

b)  metr - w przypadku mat wyłożonych przed wejściami i wyjściami;

  2)  szerokość powinna być nie mniejsza niż:

a)  szerokość wjazdu lub wyjazdu - w przypadku mat wyłożonych przed wjazdami i wyjazdami,

b)  szerokość wejścia lub wyjścia - w przypadku mat wyłożonych przed wejściami lub wyjściami.

6. Osoby, które miały kontakt z bydłem chorym na gruźlicę bydła albo podejrzanym o zakażenie się tą chorobą oraz ze sprzętem używanym przy wykonywaniu czynności związanych z utrzymywaniem bydła, powinny przed opuszczeniem miejsc przebywania zwierząt lub gospodarstwa oczyścić i odkazić - przy użyciu produktów biobójczych - ręce, ubranie i obuwie.

7. Środki transportu oraz przedmioty, które miały kontakt z bydłem chorym lub podejrzanym o gruźlicę i pozostawały w ognisku tej choroby, przed opuszczeniem gospodarstwa podlegają oczyszczeniu i odkażeniu przy użyciu produktów biobójczych.

8. Środki transportu, pojemniki oraz sprzęt myje się oraz odkaża po transporcie:

  1)  zwierząt pochodzących z ogniska choroby lub

  2)  materiałów pochodzących od zwierząt znajdujących się w ognisku choroby, lub

  3)  materiałów oraz substancji, które miały kontakt ze zwierzętami pochodzącymi z ogniska choroby.

9. Miejsca załadunku zwierząt zakażonych myje się i odkaża po zakończeniu załadunku.

10. Na poszczególnych etapach zwalczania gruźlicy bydła wykonuje się:

  1)  odkażanie zapobiegawcze, przeprowadzane w celu ochrony zwierząt przed tą chorobą;

  2)  odkażanie bieżące, przeprowadzane w obecności zwierząt przy podejrzeniu lub stwierdzeniu tej choroby;

  3)  odkażanie wstępne, przeprowadzane po usunięciu zwierząt oraz zwłok zwierzęcych z gospodarstwa;

  4)  odkażanie ostateczne, przeprowadzane po ostatecznym oczyszczeniu, przed uznaniem ogniska tej choroby za wygasłe.

11. W gospodarstwie, w którym wystąpiło podejrzenie gruźlicy bydła, oraz w ognisku tej choroby przeprowadza się odkażanie bieżące przy użyciu produktu biobójczego.

12. Po usunięciu zwierząt lub zwłok zwierzęcych z ogniska gruźlicy bydła przeprowadza się w miejscach przebywania zwierząt, ich uboju, zabicia lub sekcji:

  1)  oczyszczanie - przy użyciu środków fizycznych;

  2)  odkażanie - przy użyciu produktu biobójczego.

13. Przed uznaniem ogniska gruźlicy bydła za wygasłe wykonuje się, pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii, ostateczne oczyszczanie i odkażanie pomieszczeń przeznaczonych do utrzymywania bydła oraz innych miejsc, w których przebywały zakażone zwierzęta.

14. Produkty biobójcze stosuje się w następujący sposób:

  1)  przy odkażaniu profilaktycznym - 0,5 litra roztworu tego produktu na 1 m2 powierzchni lub według wskazań producenta;

  2)  przy odkażaniu w środowisku zakażonym - 1 litr roztworu tego produktu na 1 m2 powierzchni lub według wskazań producenta.